Het ethisch comité

Het ethisch comité is een raadgevend orgaan dat erover waakt dat de praktijken van de coöperatie Smart en de waarden die ze uitdraagt overeenstemmen.  

Oorsprong 

Tijdens de eerste cyclus van Smart in Progress (2015-2016) formuleerde de werkgroep rond het thema “Bestaan als coöperatie. Met wie? Voor wie?” een aanbeveling om een ethisch comité op te richten, om te garanderen dat Smart bij de uitbreiding naar alle activiteitensectoren een maatschappelijk verantwoorde werkgever zou blijven. 

In 2017-2018 dacht er ook een werkgroep na over de oprichting van een ethisch comité binnen Smart. De besprekingen van die groep werden in elf aanbevelingen gegoten. Zie de aanbevelingen 

Na analyse van de aanbevelingen werden de beslissingen van de Raad van bestuur aan de algemene vergadering voorgelegd. Zie overzicht van de beslissingen. 

Het ethisch comité werd definitief opgericht en legde de laatste hand aan zijn methodologie in 2019. 

Verantwoordelijkheden 

Het ethisch comité moet de legitimiteit bevorderen van Smart als maatschappelijk verantwoord speler (en werkgever), die niet alles toelaat en de duidelijke wens formuleert om beschermingsmechanismen te implementeren. Het ethisch comité ziet erop toe dat de waarden en praktijken van de coöperatie met elkaar overeenstemmen. 

Als raadgevend orgaan geeft het adviezen (als het daarom gevraagd wordt) en doet het aanbevelingen ter attentie van Smart. Zo kan het comité verschillende entiteiten of instanties van Smart vragen stellen over hun praktijken, of een andere vorm van onderzoek doen. 

Actiegebied 

Het ethisch comité mag geen arbitrage of bemiddeling doen in de plaats van andere bevoegde instanties. Om de legitimiteit van het comité te versterken, is zijn expertisedomein als volgt afgebakend:  

  • Het operationele: de directie, de operationele ketting die ook betrekking heeft op de adviesverleners, vragen i.v.m. HR of verzekeringen, juridische en financiële vragen … 
  • Het politieke: de Raad van bestuur en de algemene vergadering die de competentie heeft om belangrijke strategische keuzes te maken 
  • De vertegenwoordiging van het personeel, die enkel betrekking heeft op leden van de teams van vaste medewerkers. 
  • De leden van Smart (die ook betrokken kunnen zijn) 

Met andere woorden, het volgende valt niet onder de bevoegdheid van het ethisch comité, behalve als bepaalde acties in die domeinen de waarden van Smart tegenspreken: 

  • Juridische zaken 
  • Politieke aangelegenheden (bv.: iemand uitnodigen voor een debat van een partij die onze waarden niet deelt. Dit valt niet onder de bevoegdheid van het ethisch comité, aangezien zo’n debat de waarden niet in vraag stelt, maar enkel aanleiding geeft tot een uitwisseling van ideeën). 
  • De strategie (bv.: financiering ontvangen van een kabinet creërt mogelijkheden om actie te ondernemen. Het ethisch comité mag hier dus niet in tussenkomen). 

Wie maakt deel uit van het comité? 

Het ethisch comité van Smart bestaat uit: 

  • zes vennoten die de diensten van Smart gebruiken: Marc Descamps, Ann De Visscher (voorzitster), Laetitia Devuyst,  Séverine Lacante, Lucas Lecomte en Thibault Scheuer
  • drie vaste medewerkers van Smart die vennoot zijn: Arnaud Barbier, Erwin Carlier en Julie Leduc
  • twee externe deskundigen: Monique Boulad en Gabrielle Mirbeau

De vaste medewerkers van Smart die vennoot zijn, worden geselecteerd uit een reeks kandidaturen op basis van een interne berichtgeving. 

De vennoten van Smart worden uitgeloot onder de vennoten uit alle hoeken van België. 

De deskundigen worden gekozen op basis van hun ervaring binnen andere ethische comités en om de leden bij hun besprekingen te begeleiden. Die expertise is welkom, aangezien de leden van het ethisch comité van Smart niet noodzakelijk ethische deskundigen zijn. 

Het is belangrijk te weten dat we op zoek zijn naar erg uiteenlopende profielen voor het ethisch comité. Ook de vennoten worden bijvoorbeeld volgens bepaalde criteria geselecteerd: activiteitensector, anciënniteit bij Smart, leeftijd, regelmaat van activiteiten, taal, woonplaats. 

Hoe het ethisch comité aanschrijven? 

Advies op eigen initiatief 

Het is van groot belang dat het comité op eigen initiatief adviezen kan formuleren. 

Mensen durven immers niet altijd het ethisch comité aanschrijven of hebben geen zin om contact op te nemen. Ze kunnen ook terloops een lid van het ethisch comité aanspreken dat dan aan het comité voorstelt om het onderwerp te behandelen.  

Advies op aanvraag 

Alle vennoten, diensten of vaste medewerkers van Smart mogen het ethisch comité om advies vragen. Om een verzoek te kunnen analyseren, moet de aanvraag gebeuren. Als het ethisch comité dat nodig acht, kan het externe personen uitnodigen voor een vergadering om bepaalde punten te bespreken en uit te diepen. 

Als het ethisch comité een onderwerp onder de loep neemt, mogen de leden kiezen of ze al dan niet aanbevelingen publiceren. Wordt er geen conclusie bereikt, dan zullen er geen aanbevelingen zijn. Vragen staat uiteraard vrij en er is altijd gelegenheid om een debat op gang te trekken. 

In speciale gevallen worden de vragen geanonimiseerd om tot bredere aanbevelingen te kunnen komen. De aanbevelingen worden gepubliceerd op specifieke pagina’s op de website. 

Het ethisch comité buigt zich over relevante kwesties en kan dus door alle vennoten, werknemers en gebruikers van de diensten van Smart gevraagd worden om kwesties te onderzoeken, via het adres comite.ethique@nullsmart.coop. Leg in enkele woorden uit waar het over gaat. Als je dat liever telefonisch doet, mag je ook gerust je telefoonnummer doorgeven. Dan zullen we een moment afspreken waarop we je mogen bellen.

Nuttige documenten